Những vụ tai nạn hàng không thảm khốc do lỗi kiểm soát không lưu
Kiểm soát không lưu được ví như những người canh gác bầu trời, đảm bảo cho luồng không lưu được an toàn, trật tự và nhanh chóng. Lịch sử hàng không thế giới đã ghi nhận khá nhiều tai nạn xảy ra do lỗi của bộ phận này.
176 người chết vì nhân viên không lưu nói tiếng... mẹ đẻ
Vào giữa thập kỷ 1970, Trung tâm Kiểm Soát Không Lưu Zagreb thuộc Nam Tư (nay là Croatia) kiểm soát bầu trời đông đúc máy bay nhất ở châu Âu vì Zagreb là điểm chung cho các chuyến bay giữa Bắc Âu với Đông Nam Âu, Trung Đông và châu Á.
Vào ngày 10-9-1976, chuyến bay 476 của British Airways, một chiếc Hawker Siddeley Trident trên đường từ London đến Istanbul đã va chạm với chuyến bay 550 của hãng Inex-Adria Aviopromet từ Split, Nam Tư đến Cologne, Tây Đức tại không phận gần Zagreb.
Vụ va chạm được cho là lỗi của trung tâm điều khiển không lưu Zagreb. Hôm đó, đài không lưu này không đủ nhân viên nên mọi người làm việc đều quá tải. Chuyến Adria 550 khi đó xin phép thay đổi độ cao, bay ở dải cao hơn. Nhân viên không lưu đồng ý mà không nhận ra máy bay của British Airways bay cùng độ cao vào thời gian đó. Khi thấy Tai Nạn sắp xảy ra, nhân viên kiểm soát không lưu vội vã cảnh báo Adria 550 không được tiếp tục bay lên, nhưng người này mất bình tĩnh nói bằng... tiếng mẹ đẻ của mình mà không phải tiếng Anh.
Hậu quả làm tất cả 176 người trên cả hai chuyến bay đều thiệt mạng. Đến nay, đây vẫn là vụ tai nạn Hàng Không gây tử vong duy nhất xảy ra với một chiếc máy bay của hãng hàng không British Airways và cũng là vụ tai nạn hàng không nguy hiểm nhất ở Croatia.
Mô phỏng một vụ tai nạn hàng không
Máy bay đâm nhau trên bầu trời Uberlingen, Đức
Một vụ tai nạn hàng không khủng khiếp đã xảy ra ở miền Nam nước Đức vào ngày 1-7-2002 khi hai máy bay đâm thẳng vào nhau trên bầu trời, khiến phần lớn trong số 71 hành khách ở cả hai chiếc máy bay thiệt mạng. Đau đớn hơn, đa số là trẻ nhỏ.
Hai chiếc máy bay gặp nạn là chuyến bay DHL 611 từ Milano đến Brussels và Bashkirian Airlines 2937 bay từ Matxcơva đến Barcelona, Tây Ban Nha. Nguyên nhân được cho là do lỗi của nhân viên đài không lưu. Hôm đó, nhân viên kiểm soát không lưu của hãng Skyguide phải quản lý hai khu vực một lúc nên cho phép chiếc máy bay của Nga hạ dần độ cao.
Trong khi đó, máy bay DLH không có hướng dẫn của ATC (Đài kiểm soát không lưu) mà theo hướng dẫn của TCAS (hệ thống cảnh báo va chạm máy bay, độc lập với các đài ATC) nên bắt đầu hạ xuống để tránh va chạm, và rồi tai nạn xảy ra.
Sau vụ tai nạn này, ICAO đã thông qua các tình huống đó khi có sự mâu thuẫn giữa các hướng dẫn của ATC và TCAS; các loại máy bay đều phải tuân theo hướng dẫn của TCAS, bất kể lệnh của ATC.
Nhân viên không lưu ngủ quên, 178 người tử nạn ở Nga
5h sáng ngày 11-10-1984, chuyến bay định mệnh mang số hiệu 3352 của hãng Aeroflot khởi hành từ Kransnodar tới Novosibirsk, chuẩn bị hạ cánh, chặng nghỉ ở sân bay Omsk. Cùng lúc đó bộ phận bảo trì đường băng dưới mặt đất gửi yêu cầu xin vào làm khô đường băng vì đêm trước có mưa, khiến đường băng trơn trượt.
Người điều khiển không lưu khi đó quên gửi tín hiệu cảnh báo đến các bộ phận khác rằng đường băng chưa sẵn sàng. Anh ta chìm vào giấc ngủ ngay sau đó.
Lúc 5h25 cùng ngày, tổ bảo trì đưa 3 xe cùng 7 tấn nhiên liệu vào đường băng. Tất nhiên, máy bay bay trên cao không nhìn thấy họ. Khi máy bay sắp hạ cánh, bộ phận bảo trì quan sát thấy và liên lạc với nhân viên không lưu, nhưng không thể liên lạc được. Không có câu trả lời, họ cho rằng máy bay sẽ không hạ cánh và tiếp tục công việc của mình.
Phi công trên máy bay cũng vậy, thấy tín hiệu đường băng sẵn sàng, họ đáp xuống mà không nhận được xác nhận của đài không lưu. Đến khi thấy xe bảo trì trên đường băng, họ muốn chuyển hướng thì đã quá muộn. Hàng tấn nhiên liệu đã cháy bùng trong vụ tai nạn đó, cướp đi sinh mạng của 178 người.
Không lưu phán sai, 143 hành khách Nigeria thiệt mạng
Ngày 7-11-1996, va chạm xảy ra trên đường bay nội địa nối Port Harcourt với Lagos ở Nigeria. Vào ngày va chạm, hiếc Boeing 727 của ADC Airlines đang ở mức bay 240, yêu cầu cho hạ độ cao thì Đài kiểm soát không lưu Lagos ATC trì hoãn vì có 2 chiếc: Một chiếc máy bay vận tải (ELF Petroleum Business Jet) ở mức bay 210, và một chiếc máy bay Triax bay ở mức 160.
Do tính toán sai lầm, nhân viên mặt đất cho phép ADC 86 hạ độ cao, không may cùng lúc xuất hiện chiếc Triax Aircraft bay cùng độ cao. Vài giây sau khi phi hành đoàn mất quyền kiểm soát, máy bay rơi xuống nơi gần Imota, cướp đi sinh mạng của 143 người.
Lý do chính của vụ tai nạn thảm khốc này chính là nhân viên điều khiển không lưu giả định sai và không nhận thức được tình huống nguy hiểm.
Hải Yến (ANTĐ)