Việt Nam có thể vượt Philippines về sản xuất ô tô con?

Thông tin đáng chú ý cho thấy thị trường ô tô trong nước những năm gần đây tăng trưởng tốt hơn kỳ vọng. Trong đó, thị trường xe con dưới 9 chỗ có tốc độ tăng trưởng ổn định, trung bình đạt 20 - 30%/năm. Đây cũng là cơ sở để Tổ công tác và Bộ Công thương đưa ra nhận định: Đến năm 2020, Việt Nam sẽ vượt Philippines cả về sản xuất và bán hàng.

 Thị trường ô tô trong nước tăng trưởng tốt hơn kỳ vọng với tốc độ tăng trưởng ổn định trong những năm gần đây

Một số loại xe ô tô sản xuất ở Việt Nam đã xuất khẩu sang thị trường Campuchia, Myanmar, Lào, Trung Mỹ… Tổ công tác cho biết, tiềm năng phát triển công nghiệp ô tô phụ thuộc chủ yếu vào 3 yếu tố: quy mô và cơ cấu dân số, mức thu nhập bình quân đầu người, số xe trung bình/1000 dân. Tại thị trường Việt Nam, dự đoán xu thế ô tô hóa sẽ diễn ra trong thời gian tới, khi GDP bình quân đầu người vượt mốc 3.000 USD và số xe trung bình trên 1.000 dân đạt khoảng 50 xe.Không chỉ có dòng xe con, Bộ Công thương cho biết thêm, trong 2 năm trở lại đây, ngành công nghiệp ô tô Việt Nam phát triển khá nhanh. Cụ thể, năm 2015, sản lượng xe ô tô sản xuất, lắp ráp trong nước đạt trên 200 nghìn xe/năm, tăng trưởng 51% so với năm 2014. Sản lượng tiếp tục tăng mạnh trong năm 2016, đạt trên 283,3 nghìn xe/năm, tăng khoảng 38% so với năm 2015 và tăng 109% so với năm 2014.

Theo tính toán, tới năm 2016, nhu cầu thị trường trong nước dự kiến đạt khoảng 450 - 500 nghìn xe. Năm 2025 sẽ đạt khoảng 800 - 900 nghìn xe/năm. Ngoài ra, Việt Nam hiện trong giai đoạn dân số vàng, với sự gia tăng nhanh chóng tầng lớp trung lưu - những khách hàng tiêu dùng tiềm năng của xe cá nhân.

Dẫu vậy, ngành công nghiệp ô tô trong nước sẽ phải đối mặt với nhiều khó khăn khi hiệp định thương mại hàng hóa ASEAN (AFTA) bắt đầu có hiệu lực vào năm 2018, theo đó, ô tô nhập khẩu nguyên chiếc (CBU) từ khu vực ASEAN về Việt Nam có thuế bằng 0% nên giá cả rất cạnh tranh.

Dự báo, nhu cầu ô tô tại Việt Nam năm 2025 trung bình đạt khoảng 800 - 900 nghìn xe, đến năm 2030 đạt khoảng 1,5 - 1,8 triệu xe. Do đó, nếu không phát triển ngành sản xuất, lắp ráp ô tô trong nước thì thị trường xe con trong nước sẽ là xe nhập khẩu; xe tải và xe khách nhập khẩu 50%, 50% còn lại được sản xuất trong nước với tỷ lệ nội địa hoá 50%. Nếu diễn biến đúng như kịch bản trên, Dự kiến kim ngạch nhập khẩu năm 2025 khoảng 12 tỷ USD và đạt 21 tỷ USD vào năm 2030. Điều này đẩy Việt Nam đối diện với nguy cơ trở thành thị trường để những quốc gia có nền công nghiệp ô tô phát triển hơn trong cùng khu vực như: Thái Lan, Indonesia khai thác.

Tính đến hết 2016, trong nước có 173 doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp ô tô, trong đó có khoảng 117 doanh nghiệp sản xuất từ xe cơ sở, 56 doanh nghiệp sản xuất xe từ linh kiện rời, với tổng công suất lắp ráp thiết kế đạt khoảng 500.000 xe/năm, trong đó khu vực có vốn đầu tư nước ngoài chiếm 47%, còn doanh nghiệp trong nước chiếm khoảng 53%.

Có khá nhiều hãng xe lớnđang có hoạt động sản xuất, lắp ráp trong nước như Toyota, Hyundai, Kia, Mazda, Chevrolet, Ford, Honda, GM, Mitsubishi, Nissan, Mercedes-Benz, Suzuki, Isuzu, Hino, đáp ứng 70% nhu cầu ô tô dưới 9 chỗ trong nước. Tổng sản lượng thị trường xe du lịch đạt khoảng 210 ngàn xe/năm trong năm 2016.

Một số doanh nghiệp nội địa đã bắt đầu tham gia sâu vào chuỗi sản xuất ô tô toàn cầu.