Giải pháp căn cơ giảm ùn tắc giao thông Hà Nội
Dù thành phố đã có rất nhiều cố gắng, song ùn tắc giao thông trên địa bàn Hà Nội đang ngày càng trở nên trầm trọng, gây tổn thất lớn về kinh tế cho cả người dân và xã hội. Trong bối cảnh hiện nay, khó có một phương án tổ chức giao thông hay giải pháp nào
Ùn tắc gIao Thông trên địa bàn Hà Nội vẫn diễn ra thường xuyên
Nhiều điểm nghẽn vì thiếu quy hoạch logistics
Để có giải pháp phù hợp, trước hết, phải tìm được căn nguyên của tình trạng này. Ở đây, tôi xin đề cập một số nguyên nhân cơ bản từ góc độ logistics (quá trình lên kế hoạch, áp dụng và kiểm soát các luồng chuyển dịch của hàng hóa hay thông tin liên quan tới nguyên - nhiên liệu vật tư (đầu vào) và sản phẩm cuối cùng (đầu ra) từ điểm xuất phát tới điểm tiêu thụ).
Hà Nội đang thiếu một quy hoạch hệ thống logistics nói chung và cơ sở hạ tầng logistics nói riêng với tầm nhìn dài hạn để liên kết các quy hoạch của các ngành, các địa phương. Hệ quả là cơ sở hạ tầng giao thông, cơ sở hạ tầng thương mại của thành phố vận hành kém hiệu quả, gây nhiều điểm nghẽn. Đó cũng là hệ quả của sự thiếu kết nối giữa các cơ sở hạ tầng của các ngành sản xuất, dịch vụ; giữa các phương tiện vận tải từ bến đến bến, từ bến đến ga, từ các khu chung cư đến các bến… làm gia tăng nhiều loại phương tiện giao thông bị dồn ứ, xung đột trên đường.
Đáng chú ý, hệ thống giao thông tĩnh của thành phố kém phát triển. Dịch vụ vận tải hàng hóa, hành khách tại các nhà ga, bến xe cũng trong tình trạng tương tự. Có quá nhiều khu chung cư cao tầng mọc lên ở trung tâm thành phố và khi xây dựng, doanh nghiệp chỉ tính đến yếu tố thương mại mà không tính đến kết cấu hạ tầng giao thông. Nhu cầu đi lại của người dân ngày càng tăng nhưng phương tiện công cộng chậm thay đổi, tới nay chủ yếu chỉ là xe buýt. Ý thức tôn trọng Luật Giao thông của một bộ phận người dân tham gia giao thông trên địa bàn thành phố còn hạn chế, trong khi lực lượng thực thi công vụ còn mỏng.
Lời giải cho bài toán giao thông
Theo chúng tôi, cần phải có các giải pháp logistics giao thông Hà Nội trong ngắn hạn và dài hạn. Trước hết, cần tổ chức hợp lý và khoa học hệ thống giao thông thành phố, trong đó phải xử lý ngay các tuyến đường, trục đường có lưu lượng xe vào ra thường xuyên và hay xảy ra ùn tắc. Cần rà soát tổng thể hệ thống giao thông hiện có và kết nối tất cả các phương tiện vận tải từ bến đến bến, từ ga đến bến, đến các khu dân cư…
Phải cương quyết bố trí lại các tuyến, đường, vỉa hè một cách khoa học; tăng cường thêm các điểm trông giữ xe và không để tình trạng lấn chiếm lòng đường, hè đường để làm điểm trông giữ xe, bán hàng…
Cần phát triển dịch vụ văn minh cho khách tại các bến xe, nhà ga, đồng thời bố trí lại hệ thống giao thông tĩnh trên địa bàn và quy hoạch các điểm đỗ, đón khách cho xe taxi, không để lộn xộn, tự phát như hiện nay. Ở đây, cần đặc biệt ưu tiên hệ thống giao thông tĩnh ngầm dưới lòng đất hoặc dưới các ao hồ mà Hà Nội có lợi thế.
Cần nghiên cứu xem xét việc dừng cấp phép xây dựng các khu chung cư cao tầng trong nội thành. Các chung cư này nên đầu tư xây dựng ở ngoại thành để tạo thành các khu đô thị “Hà Nội mới”; Tăng cường lực lượng cảnh sát giao thông tại các điểm giao thông thường xảy ra ùn tắc trên các tuyến, nếu lực lượng thực thi mỏng có thể sử dụng cả lực lượng sinh viên tình nguyện của các trường đại học.
Về giải pháp mang tính lâu dài, bền vững, thành phố cần xây dựng quy hoạch phát triển cơ sở hạ tầng logistics của Thủ đô Hà Nội đến năm 2050, bao gồm các bộ phận được kết nối khoa học của các quy hoạch giao thông vận tải, cơ sở hạ tầng thương mại, quy hoạch phát triển công nghệ thông tin… Từ đó, tối ưu hóa mạng lưới để đầu tư các công trình giao thông của thành phố. Phải khẩn trương hoàn thành các tuyến đường sắt trên cao để sớm đưa vào khai thác góp phần giảm ùn tắc.
Đồng thời, cần có giải pháp để huy động nguồn vốn cho đầu tư xây dựng phát triển hệ thống tàu điện ngầm, đường trên cao nhiều tầng trong thời gian tới. Cần đầu tư và mở rộng các điểm giao cắt giao thông, đẩy nhanh các tuyến đường đang thi công theo đúng thời gian, tiến độ, tuyệt đối không quy hoạch, đầu tư xây dựng, giải phóng nút giao thông theo kiểu “nhiệm kỳ”.
Thành phố cần quy hoạch và xây dựng các trung tâm logistics tại các cửa ngõ của Thủ đô, nhằm kết nối các phương tiện vận tải, các tuyến đường, làm bến xe, điểm đỗ cho tất cả phương tiện, làm cả chức năng như một trung tâm phân phối, kho bãi, dịch vụ giá trị gia tăng cho thương mại theo hướng văn minh, hiện đại như nhiều nước đã làm để hạn chế xe chạy đường vòng, xe chạy không tải trong thành phố.
Ngoài ra, cần xây dựng sàn giao dịch thông tin logistics của thành phố để kết nối với các chủ phương tiện vào ra thành phố, trao đổi thông tin nhằm khai thác hiệu quả phương tiện, cơ sở hạ tầng giao thông. Cuối cùng, cần tiếp tục giáo dục, nâng cao văn hóa giao thông đô thị, nâng cao ý thức tuân thủ Luật Giao thông cho người dân trên địa bàn thành phố…
GS.TS. Đặng Đình Đào (Viện Thương mại và Kinh tế quốc tế - Đại học Kinh tế Quốc dân) (ANTĐ)